Ikonostas, 1804 r., drewno, snycerka, tech. pozłotnicze, tempera, tłusta tempera, złoto i srebro na desce, ikony i rama przemalowane i przezłocone w 1927 r. (W. Lisowski, W. Lichicki, A. Samecki), 600 x 640 cm.

Opis zabytku:

Konstrukcyjny, wielostrefowy ikonostas wykonany w 1804 r., przemalowany w 1927 r. przez sanockiego malarza Władysława Lisowskiego, przy współpracy Włodzimierza Lichickiego i pozłotnika A. Sameckiego. Obecnie w trakcie konserwacji przywracającej wygląd zabytku z 1804 r. Cerkiewnosłowiańska i łacińska inskrypcja datująca zabytek na predelli trymorfonu – centralnej ikony rzędu Deesis (zidentyfikowana i odczytana w czasie prac digitalizacyjnych w 2014 r.): (R/oku/ B/ożego/: 1804: M/iesiąca/: sierpnia: D/nia/: 7: A/nno/ Domini 18/0/4).




Do wykonania polichromii ściennej i przemalowania ikonostasu w 1927 r. odnoszą się natomiast dwa napisy fundacyjne, na zrębie wsch. ściany nawy, po bokach ikonostasu, zawierające m.in. nazwiska malarzy. Ich własnoręczne podpisy widnieją na zrębie tej samej ściany, za ikonostasem, na wysokości rzędu Deesis, po stronie pn.: „W. Lisowski. Sanok” i „Złocił Samecki. Sanok”.

Ikonostas konstrukcji ramowej, wielostrefowy, o kompozycji osiowej i bogatym, snycerskim rozczłonkowaniu płaszczyzny, z predellami bez przedstawień figuralnych (polichromia i snycerskie zdobienia predelli z 1927 r., pod przemalowaniem możliwe istnienie malowideł figuralnych – badania i odkrywki zaplanowano podczas konserwacji). Podziały w poszczególnych rzędach mają formę architektoniczną i wzajemnie sobie odpowiadają. Zastosowany snycerski detal zdobniczy (pełny i ażurowy) o przewadze form barokowych i rokokowych. Rama polichromowana – kolor ciemnoniebieski (wtórna polichromia ramy z 1927 r., olejna, jasnozielona). Snycerska złocona i srebrzona na czerwonym pulmencie. Podwyższone, przerwane belkowanie powyżej centralnej ikony grupy Deesis (poniżej predella z inskrypcją datującą – 1804 r.) oraz arkada w kształcie trójliścia nad carskimi wrotami, lekko podwyższona w stosunku do fryzu wieńczącego rząd ikon namiestnych, akcentują oś pionową przegrody. Poziome gzymsy pomiędzy poszczególnymi rzędami gierowane ponad kolumnami flankującymi ikony. Nisze obrazowe rozglifione (w rzędzie ikon namiestnych, Deesis i przy Mistycznej Wieczerzy z ażurową snycerką, w rzędzie prazdników z profilowaniem), obramione profilowanymi listwami, flankowane kolumnami, zdobionymi rzeźbionym motywem winnej łozy i rocaile. W gzymsach konsole. Detal snycerski aplikowany do ramy złocony i srebrzony, w formie rocaile, wici roślinnej, palmet i rozet kwiatowych. Predelle flankowane plastrami. W rzędzie namiestnym i Deesis nisze obrazowe zamknięte łukiem nadwieszonym. W rzędzie prazdników prostokątne. Wrota carskie ażurowe (motyw winnej łozy) z sześcioma owalnymi medalionami. Para równych rozmiarami wrót diakońskich z płyciną w dolnej partii (na wysokości predelli), wyżej z ażurową snycerką, w której duży owalny medalion. Rząd Proroków tworzą owalne kartusze, w bogatej, ażurowej, oprawie snycerskiej (rocaile), flankujące sylwetowe Ukrzyżowanie, ujęte podobnym motywem snycerskim. Ikony z 1804 r. wykonane tempera i tłustą temperą na podobraziu drewnianym, na gruncie kredowo-klejowym, z reliefowo opracowanym, złoconym tłem (namiestne, Deesis) oraz z tłem malarskim, pejzażowym (prazdniki, Prorocy). Malowidła z 1927 r. olejne (przemalowania starszych obrazów, obrazy w drzwiach diakońskich). Rząd ikon namiestnych tworzą półpostaciowe wizerunki: Bogurodzica z Dzieciątkiem - Hodigitria, Chrystus Pantokrator, Św. Mikołaj (pn.) oraz chramowa ikona Św. Paraskewa Tyrnowska (pd.). Carskie z przedstawieniami Ewangelistów i Zwiastowania (popiersia) w medalionach. Para wrót diakońskich z centralnym owalnym medalionem, w którym ikony Św. Archidiakonów Męczenników: Szczepana (pn.) i Wawrzyńca (pd.). W rzędzie ikon świątecznych (od pn.): Zaśnięcie Bogurodzicy, Zwiastowanie Bogurodzicy, Boże Narodzenie, Spotkanie Pańskie (Ofiarowanie Chrystusa), Objawienie Pańskie (Chrzest Chrystusa), Wjazd do Jerozolimy, Mistyczna Wieczerza,  Zmartwychwstanie Pańskie, Wniebowstąpienie Pańskie, Przemienienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego, Wprowadzenie Bogurodzicy do Świątyni, Narodzenie Bogurodzicy (obrazy prawdopodobnie przemieszczone wtórnie – bez układu zgodnego z kalendarzem liturgicznym lub chronologią ewangeliczną). Powyżej prazdników apostolskie Deesis z wydzielonym, centralnym obrazem tronującego Chrystusa Pantokratora, odzianego w szaty kapłańskie, trzymającego otwarty Ewangeliarz (tekst: wg Mt 25,34), ku któremu zwracają się główni orędownicy – Bogurodzica i Św. Jan Chrzciciel. Podnóżek tronu na obłoku, przy nim para klęczących Archaniołów.  Apostołowie ukazani na sześciu ikonach, parami, w pełnej wysokości, w ¾ profilu zwróceni ku sobie, z atrybutami. Każda postaci opisana imieniem, w polu obrazowym, powyżej nimbu. Św. Ewangeliści Mateusz i Jan ukazują na kartach otwartych ksiąg pierwsze wersy spisanych przez siebie Ewangelii, Piotr, Andrzej, Marek Ew., Mateusz Ew., Bartłomiej i Tomasz. Po lewej ręce Chrystusa Święci: Paweł, Jakub Starszy, Łukasz Ew., Jan Ew., Szymon i Filip. Centralną ikoną zwieńczenia jest Ukrzyżowanie – trójramienny krzyż ujęty ażurową snycerką, z koroną w zworniku. W polu obrazowym krzyż o jednej poprzeczce, na nim Chrystus. Głowa na prawym ramieniu, stopy przybite dwoma gwoździami, perizonium białe. Na białym tytulusie napis: ІНЦІ (Jezus Nazarejczyk Car Judei). Rząd Proroków i Królów Starotestamentowych zestawiony z sześciu medalionów, w których po dwie postacie, ukazane w popiersiach, w 3/4 profilu, z atrybutami i rozwiniętymi banderolami, na których imiona oraz teksty proroctw. Po stronie pn., od osi ikonostasu obrazy: Aaron i Mojżesz, Ezechiel i Jakub, Daniel i Awakum (Habakuk); po stronie pd., od osi ikonostasu: Salomon i Izajasz, Zachariasz i Dawid, Jeremiasz i Gedeon.

powrót../Inside/Opisy.html